Trầm cảm, lo âu và thờ ơ trong bệnh Parkinson: Các thông tin người bệnh cần biết
Bệnh Parkinson có thể ảnh hưởng đến khí sắc không?
Câu trả lời là có. Bên cạnh các triệu chứng vận động, bệnh Parkinson (PD) có thể bao gồm rất nhiều các triệu chứng ngoài vận động (là các triệu chứng không gây ảnh hưởng đến khả năng vận động). Các bất thường về khí sắc là những triệu chứng ngoài vận động quan trọng và thường gặp, và ở một số bệnh nhân các triệu chứng này có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của họ hơn cả triệu chứng vận động.
Các triệu chứng rối loạn khí sắc thường gặp ở bệnh nhân Parkinson là gì?
Các triệu chứng rối loạn khí sắc thường gặp ở bệnh nhân Parkinson bao gồm trầm cảm, lo âu và thờ ơ:
- Trầm cảm là trạng thái khí sắc trầm, buồn, cảm thấy vô vọng, đôi khi cảm thấy trống rỗng hoặc tội lỗi.
- Lo âu là cảm giác hồi hội, lo lắng, căng thẳng và bồn chồn. Bệnh nhân có rối loạn lo âu đôi khi có thể trải qua những cơn hoảng loạn.
- Thờ ơ là sự mất hứng thú, mất nhiệt huyết hay động lực để làm nhiều thứ hoặc tương tác với người khác.
Khi nào các triệu chứng về khí sắc xuất hiện?
Các triệu chứng về rối loạn khí sắc có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào. Một số bệnh nhân có thể có các triệu chứng bất thường về khí sắc trước khi các triệu chứng vận động xuất hiện. Một số khác thì có thể có các triệu chứng này ở giai đoạn sau của bệnh. Một số bệnh nhân có thể ghi nhận các triệu chứng về khí sắc có liên quan đến thuốc điều trị bệnh Parkinson. Chẳng hạn triệu chứng lo âu có thể xuất hiện cuối liều thuốc, khi bệnh nhân đang ở giai đoạn “tắt”và cần uống thuốc.
Làm sao có thể phát hiện các triệu chứng về khí sắc
Trầm cảm và lo âu thường đi cùng với cảm giác mệt mỏi, không có sức, ăn không ngon và ngủ kém. Tuy nhiên các triệu chứng này vẫn có thể xuất hiện riêng lẽ, do đó không phải tất cả các người bệnh có các triệu chứng trên đều là trầm cảm. Một số triệu chứng khác thường được nhận ra bởi gia đình hoặc bạn bè của người bệnh bao gồm:
- Hay sợ hãi
- Khó chịu hơn
- Tách biệt với xã hội
- Không tham gia vào các hoạt động hoặc các sự kiện của gia đình
Các triệu chứng về rối loạn khí sắc được chẩn đoán như thế nào?
Báo với bác sĩ ngay về những thay đổi tâm trạng, giấc ngủ, tình trạng ăn uống để người bệnh có thể được chẩn đoán và điều trị. Bác sĩ có thể sẽ cần biết:
- Các triệu chứng xuất hiện khi nào
- Các triệu chứng gây phiền toái như thế nào
- Các triệu chứng nào kèm theo
- Có liên quan đến các cử thuốc hay không
Nên đi cùng vợ/chồng hoặc người chăm sóc vì họ có thể cung cấp cho bác sĩ thêm các thông tin về tâm trạng, hành vi hoặc các vấn đề trong giấc ngủ của người bệnh.
Vì sao các triệu chứng về rối loạn khí sắc lại xuất hiện?
Bệnh Parkinson gây ra một số biến đổi nhất định ở các vùng não liên quan đến khí sắc. Bệnh làm giảm các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine, serotonin và noradrenaline, là nguyên nhân gây ra các vấn đề về khí sắc. Phản ứng của người bệnh với căn bệnh của mình và các yếu tố tâm lý khác cũng có thể dẫn đến các vấn đề này.
Điều trị các triệu chứng về khí sắc của bệnh Parkinson như thế nào?
Có nhiều cách đề điều trị các triệu chứng này bao gồm:
- Các thuốc chống lo âu, chống trầm cảm có thể điều trị lo âu và trầm cảm
- Các thuốc dopamine (thuốc điều trị bệnh Parkinson) cũng có thể cải thiện trầm cảm và lo âu, đặc biệt nếu các triệu chứng này liên quan đến các cử thuốc
- Liệu pháp tâm lý cũng có thể hiệu quả
- Các hoạt động thể thao, các hoạt động xã hội có thể hiệu quả để điều trị triệu chứng thờ ơ
- Ngủ đủ giấc, các hỗ trợ xã hội và tránh căng thẳng cũng rất quan trọng
Tóm lại
- Trầm cảm, lo âu và thờ ơ có thể là các triệu chứng của bệnh Parkinson và rất thường gặp.
- Các triệu chứng này có thể xuất hiện rất sớm trước khi bệnh nhân có các triệu chứng vận động hoặc có thể xuất hiện ở giai đoạn sau của bệnh.
- Việc báo cho bác sĩ biết về các triệu chứng này rất quan trọng vì có nhiều lựa chọn điều trị đặc hiệu để kiểm soát các triệu chứng này
- Thuốc, liệu pháp tâm lý và các hỗ trợ xã hội là những công cụ chính để điều trị những triệu chứng về khí sắc.
