Cấp cứu tai biến mạch máu não
Là cấp cứu thường gặp hằng ngày, tai biến mạch máu não ngày nay có thể điều trị tốt được bằng nội hoặc ngoại khoa, Ở đây chúng tôi chỉ nêu lên phương thức làm chẩn đoán và hướng dẫn điều trị khi gặp một tai biến mạch máu não (TBMN)
I. BỆNH SỬ TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO
Phải hỏi gia đình, người thân:
• Tiền sử thần kinh: Bệnh nhân đã bị TBMN hoặc các dấu hiệu suy mạch cảnh, mạch nền trước đây hay chưa, các tiển sử khác (động kinh)
• Tiền sử tim mạch: Xơ vữa mạch vành, chi dưới, bệnh tim hoặc gây nghẽn mạch (rung nhĩ loạn nhịp hoàn toàn, hẹp hai lá, nhồi máu cơ tim), nhất là tăng huyết áp. Cũng nên nghĩ tới TBMN nếu bệnh nhân có:
- Một bệnh toàn thể
- Bệnh chuyển hóa (đái đường, tăng mỡ máu)
- Bệnh đông máu
- Có điều trị bằnghormon
Hoàn cảnh xảy ra: Cần biết giờ bị, đột ngột hoặc từ từ Các triệu chứng kết hợp: Mất ý thức, nhức đầu, nôn.
Cách tiến triển những giờ đầu nếu đến muộn: Nặng lên dần hay được hồi phục từng phần.
II. CÁC TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO
A. Tim mạch
- Phải đo huyết áp cả hai tay
- Sờ và nghe tiếng đập của động mạch, đặc biệt vùng cổ.
- Nghe tim, tìm các bệnh tim thường có nghẽn mạch (cardiopathie emboligène)
B. Thần kinh
Cần khám kỹ, càng kỹ càng tốt.
• Mức độ tri thức (nhận biết, phản ứng đặc hiệu, phản ứng với đau, phản ứng thần kinh thực vật)
• Suy giảm vận động
• Tổn thương định khu
- Bán manh, mất nói, mất dùng, liệt mặt thể trung ương. Thương tổn bán cầu não.
- Ngược lại, có tổn thương các đôi thần kinh sọ (III, IV và nhất là VII, V): Tổn thương là thân não.
III. ĐỊNH HƯỚNG CHẨN ĐOÁN TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO
A. Tai biến do thiếu máu (ischémique): Nhũn não
- Có tiền sử suy mạch cảnh hoặc mạch nền,
- Xảy ra ban đêm hoặc gần sáng,
- Không nhức đầu, không nôn, ít rối loạn ý thức, suy giảm nặng đột ngột, có thể hồi phục trong những giờ đầu,
- Tổn thương định khu tương ứng với suy giảm,
- Không có triệu chứng màng não,.
- Không quên: Bệnh tim gây nghẽn mạch, mảng vữa xơ ở mạch
- Đàn bà trẻ đang dùng thuốc tránh thai loại uống.
B. Tai biến xuất huyết (hémorragique)
- Không có tai biến tạm thời nhưng đôi khi có tiền sử xuất huyết,
- Xảy ra ngay khi đang làm việc,
- Có nôn và nhức đầu,
- Bao giờ cũng có rối loạn ý thức,
- Các suy giảm xảy ra nhanh,
- Suy giảm không tương ứng với vùng mạch chi phối,
- Có dấu hiệu màng não,
- Không quên: Các bệnh tăng huyết áp hoặc thoái hóa mạch não,
- Dùng thuốc chống vitamin K.
|
